Κάθε Τρίτη απόγευμα στην επιβλητική “κρύπτη” του ναού της Αγίας Σοφίας στο Bayswater του Λονδίνου, καταφθάνουν από όλες τις γωνιές της πόλης τα μέλη μιας ομάδας, με όρεξη και πάθος για να υπηρετήσουν έναν κοινό ιερό σκοπό.

Όχι, δεν πρόκειται για θρησκευτική μάζωξη,  παρόλο που ένας τρίτος παρατηρητής με ευκολία θα διέκρινε τον ιδιότυπο ζήλο αυτών των παιδιών: ζήλο για κάτι που αν και ποτέ δεν πήρε τη μορφή αρχαίου Θεού(*) -όπως ο Έρως ας πούμε – πολλές φορές οδηγεί στην μέθεξη και τη λύτρωση, καταστάσεις κατεξοχήν θεϊκές.

Αυτός ο ιερός σκοπός δεν είναι άλλος από το Θέατρο που κάνει τους θιασώτες της Gist-Greeks in Spotlight Theatre – Collective όπως αποκαλούνται, να μαζεύονται το απόγευμα σαν τους πιστούς γύρω από την φωτιά του θυσιαστηρίου. (Το θέατρο ασφαλώς είναι θεϊκής φύσεως και εμπνεύσεως εξαιτίας των Μουσών που ούτως ή άλλως ήταν όλες τους «θεές» όπως θα λέγαμε σήμερα).

Η Greeks in Spotlight Theatre Collective, είναι κάτι παραπάνω από μια θεατρική ομάδα, είναι μια κολεκτίβα-συλλογικότητα θεάτρου με πολυσχιδή δράση και όραμα. Εγκαινιάστηκε μόνο πρόσφατα, το 2023, αλλά πολλά από τα ιδρυτικά της μέλη δραστηριοποιούνται σε παρόμοια σχήματα για χρόνια στο Λονδίνο και την Ελλάδα, βάζοντας πλέον τα θεμέλια για κάτι πιο μακρόπνοο.

Mια μοναδική εμπειρία αυτο-ανακάλυψης και δεσίματος με μια ομάδα, που σέβεται διαφορετικότητες, και λειτουργεί με ενσυναίσθηση και συμπερίληψη.

Όπως μας λέει ο υπεύθυνος επικοινωνίας Γιάννης Κουριώτης, τώρα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να δημιουργηθεί κάτι πιο ολοκληρωμένο με συγκεκριμένους στόχους και προοπτικές. Ηθοποιός ο ίδιος με επαγγελματική πείρα και πολλά χρόνια εθελοντικής προσφοράς στο ενεργητικό του, παραμένει ακούραστος υπηρέτης του θεάτρου: θέλουμε όσοι μας ακολουθούν σε αυτό το ταξίδι, είτε από περιέργεια, είτε με μια πιο συνειδητοποιημένη ματιά να ανταμειφθούν και να βιώσουν μια μοναδική εμπειρία αυτο-ανακάλυψης και δεσίματος με μια ομάδα, που σέβεται διαφορετικότητες, και λειτουργεί με ενσυναίσθηση και συμπερίληψη.

Σχολές και προσεγγίσεις

Σκοπός της Gist Collective είναι μεν να διδάξει στους μαθητευόμενους τις θεμελιώδεις κατευθύνσεις (βλ. σχολή Στανισλάφκι) αλλά κατά κύριο λόγο να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν  τις αρχές και ιδέες που διέπουν την θεατρική εμπειρία, μέσα από μια βιωματική διαδικασία με αυτοσχεδιασμούς και θεατρικό παιχνίδι.  Η καλλιτεχνική διευθύντρια και υπεύθυνη δραματουργίας Κατερίνα Πετρίδου το εξηγεί εναργέστερα: μία από τις κύριες προσεγγίσεις που ακολουθούμε είναι αυτή του θεάτρου της επινόησης, του devised theatre. Ξεκινάμε από το μηδέν και χτίζουμε σιγά-σιγά. Οι συμμετέχοντες καλούνται να αναζητήσουν θεματικές και βάσει αυτών να διηγηθούν προσωπικά βιώματα. Τα τελευταία γίνονται το υλικό για ένα πρωτόλειο κείμενο που επεξεργαζόμαστε συνεχώς, ώσπου να παρουσιαστεί στη σκηνή στην ολοκληρωμένη μορφή του, ως αποτέλεσμα της συλλογικής προσπάθειας.

Community based theatre

Τι εστί όμως collective και τι σημαίνει πρακτικά, ρωτήσαμε το Σπύρο Κουρνόπουλο, ιδρυτικό μέλος, chair of the board, και υπεύθυνο operations and marketing: η κολεκτίβα, αφορά μία μη κερδοσκοπική ομάδα, που την «τρέχουν» εθελοντικά τα ιδρυτικά της μέλη και όσοι μετέπειτα ενδιαφέρονται να προσχωρήσουν στο κομματι της συνδιαχείρησης.

Η κύρια δράση της ως ομάδα κοινοτικού θεάτρου είναι τα εβδομαδιαία σεμινάρια/μαθήματα στα οποία παίρνουν μέρος τα μέλη και οι μαθητές έναντι μιας μηνιαίας συνδρομής για την κάλυψη των τρεχόντων εξόδων. Οποιαδήποτε πρόσοδος προκύπτει, επενδύεται σε projects που έχουν να κάνουν με το «άνοιγμα» της ομάδας σε ποικίλες δράσεις όπως η συμμετοχή σε θεατρικά δρώμενα, σε φεστιβάλ και σε σκηνές που αγκαλιάζουν τέτοιες πρωτοβουλίες.

Οι παλαιότεροι είναι πάντα εκεί να υπενθυμίσουν πως δεν υπάρχουν λάθος ιδέες, και πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά όταν μιλάμε για θεατρικό παιχνίδι και δημιουργία.

Θέατρο της επινόησης: με πρώτη ύλη τις γραπτές εμπειρίες που παίρνουν σιγά-σιγά την μορφή θεατρικού κειμένου

Εμπειρία από πρώτο χέρι

Πήραμε μέρος στις ασκήσεις/workshops του μαθήματος, για να ζήσουμε από πρώτο χέρι τη χαρά του να είσαι μέρος της ομάδας. Οι βιωματικές εξομολογήσεις – το homework των μαθητών – ισορροπούσαν ανάμεσα στο σπαρακτικό και ανάλαφρο ανάλογα με την θεματική. Η κοινή συνισταμένη ήταν πάντοτε η αλήθεια του καθενός – το προσωπικό βίωμα που ήταν ενίοτε κοινό -μετανάστευση, μοναξιά, ωριμότητα, αυτογνωσία. Στη συνέχεια, με αφορμή αυτές τις ιστορίες φτιάχτηκαν μικρές σκηνές σε υπό-ομάδες των 3-4 ατόμων. Οι παλαιότεροι είναι πάντα εκεί να καθοδηγήσουν, να προτείνουν λύσεις, να υπενθυμίσουν πως δεν υπάρχουν λάθος ιδέες, και πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά όταν μιλάμε για θεατρικό παιχνίδι και δημιουργία.

Το αποτέλεσμα αυτών των σκηνών ήταν αντάξιο του κόπου και της προεργασίας που προηγήθηκε. Σχεδόν μαγικά αναπήδησαν στιγμές αστείες και δραματικές, κάποιες λίγο μελοδραματικές αλλά γενικά μετρημένες. Τεχνικές καλά εδραιωμένες στην προσέγγιση της ομάδας διαπερνούν σαν λεπτό ύφασμα όλες τις κινήσεις και ενώνουν κομμάτια και αποκόμματα σε μια ενιαία ιστορία, ένα πολύχρωμο patchwork. Εξάλλου, η φυσικότητα και επινοητικότητα των παιδιών ήταν αξιοθαύμαστη, θαρρείς και έβλεπες έναν επαγγελματικό θίασο με εμπειρία χρόνων.

G.I.S.T Collective εν δράσει: θεατρικό παιχνίδι και social events

Ένα πρώτο δείγμα του θεάτρου της επινόησης -κείμενα της Κατερίνας Πετρίδου βασισμένα σε προηγούμενες διηγήσεις – παρουσιάστηκε στο τέλος του μαθήματος. Εύθυμος λόγος που έρρεε αβίαστα, «σουρεαλιστική πραγματικότητα» και ιστορίες που όλοι ταυτιζόμαστε και μας κάνουν να γελάμε και να σκεφτόμαστε. Πόσο πιο καλό μπορεί να είναι το τελικό αποτέλεσμα;

Ξεκλειδώνοντας δυνατότητες

Κατά πόσο μπορεί να ανταποκριθεί οποιοσδήποτε σ’αυτό το είδος θεάτρου που ίσως απαιτεί δεξιότητες ή κάποιου είδους εμπειρία; Πρόκειται για μια οργανική διαδικασία, λέει η Κατερίνα Πετρίδου τονίζοντας ότι το αποτέλεσμα επιτυγχάνεται αλληλοσυμπληρωματικά μέσα στην ομάδα με το κάθε ένα άτομο να συμβάλλει στο βαθμό που αισθάνεται άνετα και στο κομμάτι που του/της ταιριάζει και επιλέγει να επικεντρωθεί. Ενθαρρύνεται και υποστηρίζεται όμως ο καθένας/καθεμία  να ξεκλειδώσει τις δυνατότητες τους στο μέγιστο βαθμό. Στο τέλος πετυχαίνουμε μια δημιουργική ώσμωση ως αποτέλεσμα της δικής μας «επινόησης».

Απευθύνουμε μια ανοιχτή πρόσκληση σε καλλιτέχνες όπως κινησιολόγους, χορευτές και άλλους, που ενδιαφέρονται να διδάξουν στα διάφορα workshops.

Δράσεις και events

Τι άλλο σκαρώνει η ομάδα και ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι της μας λέει ο Σπύρος Κουρνόπουλος που έχει επιμεληθεί και τον ιστότοπο της ομάδας « Έχουμε θεατρικά projects – μικρές παραστάσεις πέντε-έξι ατόμων -που συζητάμε με τα μέλη μας, που έχουν κύκλο το πολύ δύο μήνες. Το πρώτο ευελπιστούμε να παρουσιαστεί αρχές Απρίλη.

Επίσης, ετοιμάζουμε μια σειρά workshops που θα ξεκινήσουν μέσα στη χρονιά.  Ευκαιρία λοιπόν να απευθύνουμε μια ανοιχτή πρόσκληση σε καλλιτέχνες όπως κινησιολόγους, χορευτές και άλλους που ενδιαφέρονται να διδάξουν στα διάφορα workshops, να επικοινωνήσουν μαζί μας.

Τέλος, ως community based collective διοργανώνουμε social events (π.χ. πάρτι ή επισκέψεις σε γκαλερί/θέατρα) κάποια από τα οποία είναι ανοιχτά για το κοινο και θα βρίσκονται αναρτημένα στα social μας.

Το θέατρο της επινόησης μας φέρνει πιο κοντά στην ιδιότητά μας ως ανθρώπους της τέχνης, εργαζόμενους, μετανάστες, και αυτό είναι που θέλουμε να αποδώσουμε και να διηγηθούμε.

Ταυτότητα και αυθεντικότητα

Το θέατρο της επινόησης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο και αυτό που μας φέρνει πιο κοντά στην ιδιότητά μας ως ανθρώπους της τέχνης, εργαζόμενους, μετανάστες Έλληνες του εξωτερικού, παρατηρεί ο Γιάννης Κουριώτης και συνεχίζει: πρόκειται για ένα ταξίδι αναζήτησης ταυτότητας, ως ατόμων, συλλογικότητας, πολιτών δύο ουσιαστικά τόπων και αυτό είναι που θέλουμε να αποδώσουμε και να διηγηθούμε στην τελική. Αν μη τι άλλο ερχόμαστε όσο πιο κοντά μπορούμε στον αυθεντικό μας εαυτό.

Θα συμφωνήσουμε, συμπληρώνοντας πως αυτή είναι και η χαρά, η ουσία του θεάτρου – the gist, για να δικαιώσoυμε και το όνομα της ομάδας – που λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, επινοεί νέες πραγματικότητες και ζει ακροβατώντας μεταξύ ρεαλισμού και ονείρου.

Gist Collective, Greek Orthodox Cathedral of the Devine Wisdom (Hagia Sofia), Moscow Rd, London W2 4LQ

Μέλη της Gist Collective αποτελούν οι: Νιζάρ Αλμέσρι, Γιώργος Αναγνωστόπουλος, Κωνσταντίνα Βάσσιου, Ελισάβετ Γρηγοριάδου, Γιάννης Κουριώτης, Σπύρος Κουρνόπουλος, Άλκηστις Μηλιώνη και Ηλιάνα Παπανίκου.

Website:gist-collective.com, Facebook:gist.collective, Instagram: gist.collective